1789 SONRASI FRANSIZ TARİHİ
14 Temmuz 1789 yılında Paris halkı ayaklandı ve Bastille hapishanesini basarak siyasi mahkumları serbest bıraktılar. Aynı yılın Ağustos ayında meclis "Vatandaş ve insan hakları Beyannamesi’ni yayınladı. Eylül 1792'de Cumhuriyet ilan edildi. Cumhuriyetin kurulması Avrupa monarşilerini korkuya düşürdü ve başta İngiltere olmak üzere Fransa beş devletle savaşmak zorunda kaldı.
1799 yılında general Napolyon Bonapart idareyi ele geçirdi ve tek söz sahibi oldu. Kısa zamanda hem askeri alanda, hem sivil idarede başarılar gösterdi. 1804'te Fransa İmparatoru ilan edildi. 1801'de Napolyon 600 bin kişilik bir odu ile Rusya'ya saldırdı. Fakat şiddetli kışa mağlup oldu ve ordusunun ancak altıda biri Fransa'ya dönebildi. 1814 yılında Louis XVIII tahta çıktı ve böylece Fransa'da tekrar krallık kuruldu. 1815 yılında Napolyon iktidarı tekrar ele geçirdiyse de fazla kalamadı.
1848 yılında Fransa'da tekrar Cumhuriyet ilan edildi. Bu cumhuriyet de 1852 yılında yıkıldı. 1870 yılında Fransa Rusya'ya savaş açtı ve yenildi. Prusya orduları Paris’e girdiler. Bunun üzerine Versailles anlaşması ile Fransa Alsace ve Lorraine'in büyük bir bölümünü Prusya'ya (Almanya) verdi. Ayrıca, beş milyon Frank tazminat ödemeyi de kabul etti. 1871 yılında Fransa'da üçüncü defa cumhuriyet ilan edildi. Yeni rejim borçları süratle ödedi. Afrika ve Asya'daki sömürgelerine önem verdi.
Fransa, I. Dünya Savaşı'na İngiltere ve Rusya'nın müttefiki olarak girdi. Savaş müttefiklerin galibiyetiyle bitmiş olmasına rağmen Fransa çok büyük zarar gördü. 1915 yılında 800 bin, 1916 yılında da 500 bin insan öldü. 1919'da Versailles'de imzalanan anlaşma ile Fransa Alsace ve Lorraine'ı geri aldı. Zengin maden kaynaklarına sahip olan bu bölgenin Fransa'nın kalkınmasına büyük yardımı oldu.
İkinci Dünya Savaşı'nda Fransızlar yine İngiltere, Rusya ve Amerikalılarla beraberdi. Savaşın başında Almanya, Fransa'yı işgal etti. Fakat daha sonra savaşı müttefikler kazanınca Fransa da işgalden kurtuldu.
1949 yılına kadar yaralarını sarana Fransa, bu tarihten sonra planlı bir çalışma sağladı. Fakat sömürgelerine bağımsızlık vermek zorunda kaldı.
Fransız İhtilali
Fransız İhtilali, meydana getirdiği gelişmelerle Avrupa’nın sosyal ve siyasal yapısını değiştirmiş, sonuçları itibariyle bütün dünyayı etkilemiştir.
İhtilâlin Nedenleri
Fransız İhtilâli’nin başlamasında;
• Fransa’nın XVI. yüzyıldan beri kendisini “Tanrıdan başka kimseye hesap vermek zorunda görmeyen” krallar tarafından baskıyla yönetilmesi
• Fransa’da halkın birbirine eşit olmayan sınıflara ayrılması ve bazı sınıflara geniş ayrıcalıkların verilmesi
• XVIII. yüzyılda Fransa’da yetişen aydınların yazılarıyla ve konuşmalarıyla eşitliği, adaleti ve özgürlüğü savunarak halkı bilinçlendirmeleri
• Fransızların İngiltere ve Amerika’daki insan hakları ve demokratikleşme hareketlerinden etkilenmeleri
• Avrupa’da üstünlüğü ele geçirmek isteyen Fransa’nın birçok savaşa girmesi, Amerika’daki kolonilere maddi yardımda bulunması ve kralların savurgan tutumlarının devletin ekonomik yönden zayıflamasına neden olması
• Fransa kralının ekonomiyi düzeltmek için haksız olarak yeni vergiler koyması ve soylularla din adamlarının vergilerden muaf tutulması
• Fransa’nın ekonomik yükünü çeken burjuva sınıfına ve köylülere siyasal hakların verilmemesi
gibi nedenler etkili olmuştur.
İhtilâlin Sonuçları
• Fransa’da mutlak monarşi yıkılarak, egemenliğin halka ait olduğu kabul edilmiştir.
• Milliyet, eşitlik, hürriyet, adalet gibi demokrasi ilkeleri dünyaya yayılmıştır.
• Milliyetçilik fikrinin yayılması ile imparatorluklar dağılma sürecine girmiştir.
• Fransız İhtilâli Yeniçağ’ın sonu, Yakınçağ’ın başlangıcı kabul edilmiştir.
• Dağınık halde bulunan milletler siyasi birliklerini kurmaya başlamıştır.
• İnsan Hakları Bildirisi Fransızlar tarafından dünya çapında bir bildiriye dönüştürülmüştür.
Fransız İhtilâli’nin Osmanlı Devleti’ne Etkileri
Osmanlı Devleti, Fransız İhtilâli karşısında tarafsız bir tutum takınmıştır. Bütün dünya uluslarını etkileyen Fransız İhtilâli’nin Osmanlı İmparatorluğu’na olumlu ve olumsuz etkileri olmuştur.
Olumlu Etkileri
Fransız İhtilâli’nin etkileri yayıldıkça Osmanlı devlet adamları, vatandaşlık haklarının korunması, yargı güvencesi, din ayrımı yapılmaksızın eşitlik gibi ilkeleri benimsemişlerdir. Egemenliğin millete ait olduğu fikrinin ve demokrasi anlayışının Türk toplumuna yerleşmesinde Fransız İhtilâli’nin olumlu katkıları olmuştur. Osmanlı Devleti’nde Tanzimat Fermanı ve Kanun–i Esasi’nin ilan edilmesi, yönetim, askerlik, eğitim ve ekonomik alanlarda yeniliklerin yapılması bu durumun göstergesidir.
Olumsuz Etkileri
Fransız İhtilâli’nin olumsuz etkisi milliyetçilik akımının ülkedeki Müslüman olmayan topluluklar arasında hızla yayılması olmuştur. XIX. yüzyılda milliyetçilik akımının etkisiyle ülkede isyanlar çıktı. XIX. yüzyıl Osmanlı Devleti açısından “Ayaklanmalar Yüzyılı” olmuş ve devlet dağılmaya başlamıştır.
Sanayi İnkılâbı
Yeni buluşların üretime uygulanması ve bunların en önemlisi olan buhar gücüyle çalışan makinelerin kullanılması makineleşmiş endüstriyi doğurdu. Böylece insan ve hayvan gücünün yerini makineler almıştır. Buna Endüstri veya Sanayi İnkılâbı denilmiştir.
İngiltere’de başlayan makineleşme, kısa zamanda diğer ülkelere yayıldı. İngiltere’den sonra Fransa, Hollanda, Almanya devletleri ve Avusturya’da sanayileşme hızla gelişti.
Sanayi İnkılâbı’nın Sonuçları
• Avrupa’da üretim artmış ve insanların refah seviyesi yükselmiştir.
• Sağlık, temizlik ve konfor anlayışında önemli gelişmeler görülmüştür.
• Yaşam koşullarının iyileşmesi ve ölüm oranlarının düşmesi sonucunda hızlı nüfus artışı görülmüştür.
• Büyük sanayi şehirleri ortaya çıkmıştır. Kentlerin hızla büyümesiyle işsizlik gibi yeni toplumsal sorunlar doğmuştur.
• Ekonomiyle ilgili kapitalizm, sosyalizm ve emperyalizm gibi görüşler ortaya atılmıştır.
• Avrupa’da işçi sınıfı ortaya çıkmış ve önem kazanmıştır. İşçi işveren sorunlarının çözümlenebilmesi için sendikacılık girişimleri başlamıştır.
• Hammadde ve pazar bulma önemli bir sorun haline gelmiştir. Bu durum Avrupa devletleri arasında sömürgecilik yarışını hızlandırmış ve I. Dünya Savaşı’na neden olmuştur.
• Küçük atölyeler kapanmış, bunların yerlerine ucuz ve kaliteli mallar üreten fabrikalar kurulmuştur. Tarımdaki teknolojik gelişmeler de üretimi artırmıştır. Ayrıca, XVIII. yüzyılda İngiltere’de geniş ve büyük toprak edinme politikası izlenmiştir. Böylece, küçük çiftçi ortadan kalkmış ve bu kişiler tarım işçisi olmuştur.
• Ticaretin gelişmesi, hammadde ve mamül maddelerin ucuza taşınma gereğinin ortaya çıkması demiryollarının yapılmasına, sermaye ve eğitilmiş insan gücüne ihtiyaç duyulmasına neden olmuştur.
• Üretimin fabrikalarda yapılması, üretim faaliyetlerini yerel ve aile çevresini aşarak sistemli şekilde uluslararası bir niteliğe ulaştırmıştır.
Endütri Devrimi sonucunda Osmanlı İmparatorluğu'nda küçük atölyeler oratdan kalkmış işsizlik artmış ,dış ticarette denge bozulmuştur.Osmanlı Devleti,XIX yüzyılının ortalarından itirbaren Avruba mallarının istilasına uğramıştır.Sonuç olarak Osmanlı Devleti,dışarıya hammadde satan ve dışarıdan mamül alan bir ülke haline gelmuştir.Ekonomide başlayan bu gerileme siyasi çöküşü hızlandırmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder