17 Eylül 2011 Cumartesi

Aile Planlaması nedir - Aile Planlamasının Önemi

Aile Planlaması, istenildiği zaman, istenilen sayıda çocuk sahibi olmaktır. Her kadının istediği zaman ve istediği sayıda çocuk sahibi olması en doğal hakkıdır. Ancak kontrolsüz, birbirini takip eden doğumlar ve düşükler anne-çocuk sağlığını tehdit eder.

Aile planlaması, istedikleri zaman, istedikleri sayıda çocuk sahibi olmaları için ailelere verilen hizmetlerin tümüdür. Aile planlaması ailelerdeki kişi sayısını sınırlandırma anlamını taşımaz. Amaç anne ve doğacak çocukların Sağlıklı olması ve çocuk sahibi olmak istendiğinde gebeliğin oluşmasıdır. Çünkü iki yıldan az aralıklarla yapılan doğumlar annenin vücut sağlığını önemli ölçüde bozmakta, gebelik sırasında riskleri artırmakta, hatta ara vermeden arka arkaya yapılan doğumlar anne ölümlerine neden olmaktadır. Ayrıca sık aralıklarla doğan çocukların anne karnında gelişmeleri tam olmamakta (doğum ağırlığı düşük bebekler), sakatlık oranı yükselmekte, bakımları güçleşmekte ve bebek ölümleri artmaktadır.

Bütün bunlar gözönüne alındığında aile planlamasının amaçlarını şöyle sıralayabiliriz ;

Bireyleri ve aileleri, üreme sağlığı konusunda eğitmek

Anne ölümlerini önlemek ve sağlığını korumak
Bebeklerin sağlıkla doğmalarını ve yaşamalarını sağlamak
Yüksek riskli gebelikleri önlemek
İstenmeyen gebelikleri önlemek
Çocuk sahibi olmak isteyenlere tıbbi yardım sağlamak
Bireyleri aile planlaması yöntemleri konusunda eğitmek.

Türkiyede aile planlaması hizmetleri; Sağlık Bakanlığı�na bağlı olan sağlık ocakları, ana-çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezleri ve hastanelerin yanında SSK hastaneleri, üniversite ve diğer kamu kuruluşlarının hastaneleri ve özel sağlık merkezlerinde verilmektedir. Kamu kuruluşlarında, kondom ve doğum kontrol hapları ücretsiz dağıtılmakta, rahim içi araç (RİA) ücretsiz ya da çok düşük bir ücret karşılığında uygulanmaktadır.
Aile Planlamasının Ana Sağlığı Açısından Önemi
- Çok ve sık doğuma bağlı gebelikleri önler
- Çok ve sık doğuma bağlı kadın hastalıklarını önler
- Kansızlık ve kansızlığın neden olduğu komplikasyonları önler
- Zor doğuma bağlı tehlikeleri önler
- Erken ve genç yaşta olan doğumları önler
- İstenmeyen gebelik ve düşükleri önler
- Anne sağlığı açısından zararlı iki yıldan kısa aralıklarla olan doğumları önler.
Sonuç olarak anne ölümlerini azaltır, toplumda sağlıklı ve mutlu anne sayısı artar.

Aile Planlamasının Çocuk Sağlığı Açısından Önemi
- Erken doğmuş çocuk sayısı azalır.
- Sağlıklı doğan bebek sayısı artar
- Bebekler normal aralıklarla doğacağı için daha az hastalanır, daha sağlıklı olurlar, bebek ölümleri azalır.
- Bebekler istenen ve beklenen bebekler oldukları için aile yeterince ilgi, sevgi ve şefkat gösterebileceği için çocuklar ruhsal yönden daha sağlıklı yetişirler.
- Çocukların ekonomik ihtiyaçları daha iyi karşılanır, eğitim imkanlarından daha çok yararlanırlar.
Bunun sonucunda toplum için yararlı olacak sağlıklı ve mutlu iyi eğitilmiş gençlik oluşur.

Çağımızın en büyük problemlerinden biri olan aile planlaması üzerinde durulması gereken önemli bir konudur. Ülkemizde de bu konu hakkında bir çok çalışmalar yapılmakta, eğitim ve konferanslar verilmektedir.
Bugün kadın ve erkekler için geliştirilmiş son derece güvenilir ve sağlığa zararlı olmayan yöntemler kişilerin kullanımına sunulmaktadır. Buna rağmen dünyadaki ve ülkemizdeki çiftlerin önemli bir bölümü hala geleneksel, güvenilirliği düşük hatta sakıncalı yollarla doğum kontrolü uygulamaya çalışmaktadır. Bu duruma neden olan bir çok faktör arasında kişilerin yöntem hakkında yeterli bilgiye sahip olmamaları , hizmete ulaşamamaları ve hizmeti verenlerin bilgi eksiklikleri en önemli yeri tutmaktadır. (Kaynak 1)
Aile planlamasında yöntem çeşitliliği göz önüne alındığında büyük kısmının kadının üzerinde olduğu izlenimi doğmaktadır. Oysa aile planlaması bir çiftin birlikte planlayacağı, karar vereceği, sorumluluğunu alacağı ve yükünü paylaşacağı ortak bir eylemdir. Yükü ve sorumluluğu kadınlara bırakmak, erkeğin kendi sorumluluklarından kaçması anlamını taşır.
Aile planlamasının temel hedefleri; ülkenin sürdürülebilir bir kalkınma için gerekli nüfus yapılarını oluşturması, istenmeyen gebelikleri ve bunların neden olduğu sorunları önlemek, birden fazla doğum yapıldığında iki gebelik arasında en az iki yıllık bir süre olmasını sağlamak , topluma bedenen ve ruhen sağlıklı kişilerin kazandırılmasına katkıda bulunmaktır. (Kaynak 2).
Doğurgan yaştaki kadın nüfusunun yaklaşık yarısı doğum kontrolü kullanmakla birlikte bu oran ülkeler arası gelişmişlik düzeyine paralel olarak büyük farklılıklar göstermektedir. Örneğin ABD’de %68’e kadar yükselmekte, Nijerya’da ise %5’e düşmektedir.
Bir başka eğilimde önceleri yalnız gebelikten koruyucu etkileri üzerinde durulan doğum kontrol yöntemlerinin bugün artık bir çok başka olumlu etkilerinin de ortaya çıkmış olmasıdır. (Kaynak 3).
Aile planlaması ailelerdeki kişi sayısının sınırlandırma anlamını taşımaz. Amaç; anne ve doğacak çocukların sağlıklı olması ve çocuk sahibi olmak istendiğinde gebeliğin oluşmasıdır. Çünkü iki yıldan az aralıklarla yapılan doğumlar annenin vücut sağlığını önemli ölçüde bozmakta, gebelik sırasında riskleri artırmakta, hatta ara vermeden arka arkaya yapılan doğumlar anne ölümlerine neden olmaktadır. Ayrıca, sık aralıklarla doğan çocukların anne karnında gelişmeleri tam olmamakta (Doğum ağırlığı düşük bebekler), sakatlık oranı yükselmekte, bakımları güçleşmekte ve bebek ölümleri artmaktadır. Bütün bunlar göz önüne alındığında aile planlamasının amaçlarını şöyle sıralayabiliriz; Bireyleri ve aileleri, üreme sağlığı konusunda eğitmek, anne ölümlerini önlemek ve sağlığını korumak, bebeklerin sağlıklı doğmalarını ve yaşamalarını sağlamak, yüksek riskli gebelikleri önlemek, istenmeyen gebelikleri önlemek, çocuk sahibi olmak isteyenlere tıbbi yardım sağlamak, bireyleri aile planlaması yöntemleri konusunda eğitmektir. (Kaynak 4).
Türkiye’de aile planlaması hizmetleri; Sağlık Bakanlığı’na bağlı olan Sağlık Ocakları, Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezleri , Devlet ve SSK hastaneleri, üniversite ve diğer kamu kuruluşlarının hastaneleri, özel sağlık merkezlerinde verilmektedir. Kamu kuruluşlarında kondom ve doğum kontrol hapları ücretsiz dağıtılmakta, rahim içi araç (RİA) ücretsiz ya da çok düşük bir ücret karşılığında uygulanmaktadır.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder