Canlıların Temel bileşenleri nelerdir?

CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ
1.İNORGANİK BİLEŞİKLER 2.ORGANİK BİLEŞİKLER
*Su-----------------------*Karbonhidratlar---*Nükleik asitler
*Asit----------------------*Yağlar
*Baz----------------------*Proteinler
*Tuz----------------------* Enzimler
*Mineraller----------------*Vitaminler
1.İNORGANİK BİLEŞİKLER:Canlıların kendi vücudunda üretemeyip dışardan hazır olarak aldıkları bileşiklere denir
*Su: Ortalama bir insan vücudunda %65-70 oranında su bulunmaktadır. Su bitkilerin de bu % 95’e kadar çıkmaktadırÖzellikleri
1.Sindirime yardımcı olur
2.Vücut ısısının dengede tutulmasını sağlar
3.Vücuttaki Zaralı maddelerin dışarıya atılmasının sağlar
4.Suyun akışkan özelliğinden dolayı moleküllerin bir yerden başka bir yere taşınmasını sağlar.
* Mineraller:Hücreleri karbonhidrat, yağ ve protein gibi organik bileşikler ile vücuda alınan inorganik tuzlardır.
Özellikleri:
1.Mineraller enzimlerin yapısına katılarak katalizör görevi yapar.
Katalizör:Kimyasal tepkimelere girerek tepkimenin daha kısa sürede ve daha az kullanılmasını sağlayan proteinden oluşmuş kısımdır.
2.Eksikliklerinde bir takım rahatsızlıklar ortaya çıkar.
Ca eksikliğinde →Çocuklarda kemik erimesi yaşlılarda raşitizm.
P eksikliğinde→ kemiklerde ve dişlerde yumuşama.
Fe eksikliğinde→ anemi iyot eksikliğinde →guatr.
3.Mineraller kanın ozmotik basıncının dengede tutulmasını sağlar.
4.Kas kasılmasında sinirsel uyartıların iletilmesinde görev alır.
5.İyon konsantrasyonunu sağlar.
2.ORGANİK BİLEŞİKLER: Canlıların kendi vücutlarında sentezledikleri bileşiklere denir.
ENERJİ VERİM SIRASI VÜCUTTA KULLANIM SIRASI
1.Yağ 1.Karbonhidrat
2.Protein 2.Yağ
3.Karbonhidrat 3.Protein
YAPIYA KATILIM SIRASI DÜZENLEYİCİ OLARAK GÖREV YAPAN
1.Proteinler 1.Su
2.Yağlar 2.Mineraller
3.Karbonhidratlar 3.Vitaminler
4.Vitamin 4.Proteinler
5.Nükleik asitler
*Karbonhidratlar:Organik bileşikler içerisin de enerji verici ve yapıya katılıcı olarak görev yaparlar doğada büyük moleküller halinde bulunur.Yapı taşları glikozdur.
YAPI VE GÖREVLERİ
1.C,H,O, moleküllerinden oluşmuştur.
2. Karbonhidratlar yeşil bitkilerin yaptıkları fotosentez sonucunda meydana gelir
3.DNA,RNA,ATP’nin yapısına katılır
4.Polisakkaritlerin bir kısmı hücre zarını yapısına katılır
5.Karbonhitratlar enerji veren organik bileşik olarak kullanılır.
Karbonhidratların çeşitleri
1.Monosakkaritler* 5C’lu *deaksiriboz ,riboz

* 6C’lu *glikoz(kan şekeri)
*fruktoz(meyve şekeri)
*galaktoz(süt şekeri)
2.Disakkaritler:İki tane monossakaritin birleşmesiyle meydana gelir.
Glikoz + Glikoz→Maltoz + H2 O (arpa şekeri)
Glikoz + Furuktoz→Sakkaroz + H2 O (çay şekeri)
Glikoz + Galaktoz→Laktoz + H2O (süt şekeri)
3.Polisakkaritler:Çok sayıda monasakkaritin birleşmesiyle meydana gelir

a.Nişasta:Bitkinin depo maddesidir suda az çözünür
b.Glikojen:Hayvanların depo maddesidir karaciğer ve kasalarda depo edilir
c.Selüloz:Bitki hücrelerinde hücre çeperini oluşturur
d.Kitin:Omurgasız hayvanlarda dış iskeleti oluşturur
DEHİDRASYON SENTEZİ:Küçük moleküllerin birleşerek büyük molekül oluşturması bu esnada tepkimeye giren küçük molekül sayısından bir eksik sayıda su açığa çıkması olayına denir.
ÖRN:n Glikoz→Nişasta +(n-1) H2O
HİDROLİZ:Büyük moleküllere su katılarak yapı birimlerine ayrılmasına denir.
ÖRN:Nişasta +H2O→nGlikoz
*YAĞLAR:Canlılardaki temel organik bileşiklerden biridir.Yapı taşları 3 molekül yağ asidi ile bir molekül gliseroldür.